No:12 -;14 Ocak 2004,;ABD´nin İncirlik Üzerinden Gerçekleştireceği Rotasyon hk.

Bilindiği üzere, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK), 22 Mayıs 2003 tarihinde teşkilat üyesi ülkeleri, Irak’ta barış ve güvenliğin yeniden tesis edilmesi yönündeki uluslararası çabalara katkıda bulunmaya ve bu ülkedeki kurumların yeniden inşa sürecine yardımcı olmaya çağıran 1483 (2003) sayılı bir karar almıştır. Müteakiben, uluslararası toplum, 1483 (2003) sayılı BMGK kararı çerçevesinde ve bu kararda öngörülen amaçlar doğrultusunda, Irak’ın istikrar ve güvenliğinin sağlanması, yeniden yapılandırılması ve bu ülkeye insani yardımların ulaştırılabilmesini teminen faaliyetlerini arttırmıştır. 1483 sayılı BMGK kararında üye ülkelerin Irak’ın istikrar ve güvenliğine personel, malzeme ve diğer kaynaklarla katkıda bulunmasına ilişkin çabalarının memnuniyetle karşılanmakta olduğu da belirtilmektedir. 16 Ekim 2003 tarihli ve 1511 sayılı BMGK kararı da 1483 sayılı kararı teyit etmektedir. Nitekim bugün Irak’ta, bu çağrıya kulak veren 40 kadar ülkenin kuvvetleri görev yapmaktadır.

Irak’ın toprak bütünlüğünün ve siyasi birliğinin korunması ülkemiz için hayati önem taşımaktadır. Bu ülkenin bağımsızlığını ve toprak bütünlüğünü de teyit eden 1483 (2003) sayılı kararı ülkemiz memnuniyetle karşılamıştır. Anılan BM kararı, Güvenlik Konseyi’nin üye ülkeler için bağlayıcı önlemlere ilişkin karar almasına imkan veren BM Yasasının VII. Bölümü kapsamında kabul edilmiştir. Bu bağlamda ve sözkonusu BMGK kararında yapılan çağrıya da cevaben, ülkemizdeki belirli liman, havaalanı, tesis ve üslerin sözkonusu BMGK kararında öngörülen faaliyetler çerçevesinde ve Genelkurmay Başkanlığımızca belirlenecek ilke ve usuller doğrultusunda dost ve müttefik ülkelerce kullanılabilmesine izin veren bir Bakanlar Kurulu Kararı (2003/5755) 23 Haziran 2003 tarihinde yürürlüğe konmuştur. Hükümetimiz, Irak’ın bir an önce istikrarına kavuşmuş, barışçı, bağımsız ve kendi ayakları üzerinde durabilen bir ülke olmasının ülkemiz açısından arzettiği önemi dikkate alarak, bu kararı tamamen kendi inisiyatifi ile almıştır. ABD’den ya da başka bir ülkeden bu yönde bir talep gelmemiştir. Keza, sözkonusu kararnamenin gizliliği Bakanlığımızın talebi üzerine, 13 Kasım 2003 tarihinde kaldırılmıştır.

5755 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı; “Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin, Irak’ın bağımsızlığını ve toprak bütünlüğünü teyit eden, istikrar ve güvenliğinin sağlanması, yeniden yapılandırılması ve bu ülkeye insani ve diğer yardımların ulaştırılabilmesine ilişkin 22/5/2003 tarihli ve 1483(2003) sayılı Kararının uygulanmasına ilişkin faaliyetler kapsamında, Genelkurmay Başkanlığı’nca belirlenecek ilkeler ve usuller ile tespit edilecek liman, havaalanı, tesis ve üslerin, sözkonusu Kararda öngörülen amaçlar doğrultusunda, dost ve müttefik ülkelerce, askeri malzeme/teçhizat ve personel nakli de dahil lojistik destek maksadıyla 1 yıl süre ile kullanılmasına izin verilmesini” öngörmektedir. Bu çerçevede İtalya, Macaristan ve Polonya gibi dost ve müttefik ülkeler, Genelkurmay Başkanlığımızın eşgüdümünde, 23 Haziran 2003 tarihli Bakanlar Kurulu kararı kapsamında bazı kolaylıklardan esasen faydalanabilmekte, Irak’a yönelik gıda, ilaç ve yakıt gibi yardımlarını da Türkiye üzerinden Irak’a aktarabilmektedirler.

ABD, Aralık ayı içerisinde, Irak’ta konuşlu kuvvetlerinin bir bölümünün rotasyonunu 10. Tanker Üs Komutanlığı/İncirlik üzerinden gerçekleştirebilmek için müracaatta bulunmuştur. Sözkonusu rotasyon 60.000 ABD askerini kapsamakta olup 4 ay sürecektir. ABD’nin bu talebi Bakanlığımız ve Genelkurmay Başkanlığımız dahil ilgili makamlarımız ve uzmanlarca Anayasal, hukuki, askeri, siyasi tüm veçheleriyle kapsamlı bir şekilde değerlendirilmiştir. Bu değerlendirmede ABD talebinin, Anayasamızın “Savaş Hali İlanı ve Silahlı Kuvvet Kullanılmasına İzin Verme” kenar başlıklı 92. Madde hükmü çerçevesinde mütalaa edilmesini gerektiren bir yönü bulunmadığı sonucuna varılmıştır. ABD’nin talebi, geçici bir süre için öngörülen bir rotasyon faaliyetidir ve Türkiye’den transit geçişle sınırlıdır. Daha açık ifade etmek gerekirse, BM Güvenlik Konseyi tarafından öngörülen amaçlarla faaliyette bulunmak üzere, transit maksatla, uçak değiştirilmesinin gerektirdiği süre kadar Türkiye’de bulunacak yabancı silahlı kuvvet unsurları klasik anlamda silahlı kuvvet mevcudiyeti olarak değerlendirilmemiştir. Anayasamızın anılan maddesinde de bu gibi durumlar dikkate alınmıştır. Aynı husus, halen yürürlükte bulunan 22.06.1996 tarihli ve 6/6639 sayılı “T.C Limanlarını, Hava Üslerini, ve Hava Alanlarını Ziyaret Edecek veya Kara Sularında Hareket Yapacak Olan Yabancı Deniz ve Hava Kuvvetlerinin Uyması Gereken Hususlara Dair Yönetmelik”te de öngörülmüş, Türk karasuları ve limanları ile hava üs ve havaalanlarına girmelerine izin verilecek olan deniz ve hava kuvvetlerinin durumu ve sayısının tespit, kalış sürelerini sınırlandırma hakkının T.C. Hükümetine ait olduğu belirtilmiştir.

Bu kararın, Hükümetimizin Irak’a asker gönderme konusunda TBMM’den 7 Ekim 2003 tarihinde almış olduğu izinle bir ilgisi bulunmamaktadır. Keza, bu konuda ABD ile yapılmış gizli ya da açık bir anlaşma da mevcut değildir. Sözkonusu harekata ilişkin askeri teknik düzenlemeler konusundaki ilke ve kurallar, mutad olduğu üzere, ABD tarafına iletilmiştir.

http://www.mfa.gov.tr/no_12--_14-ocak-2004__abd_nin-incirlik-uzerinden-gerceklestirecegi-rotasyon-hk_.tr.mfa

Yorumlar