Yrd. Doç. Dr. Kürşat KOÇAK: Bozkır Kültüründe Alp Karakterinin Ortaya Çıkışında Türk Geleneklerinin Etkisi Türklerin bu güçlüklere karşı koymasındaki en büyük motive edici güç ise kahramanlık ve cesaret gösterisine olan yatkınlık ve saygıları olmuştur. Erken dönem Türk dini İnancında da ölüm ötesinde gökte ulvi bir hayat sürebilmek içinde “Alp” olmak şarttı. Türklerin cesur ve kahramanlık yapmaya meyilli karakterini simgeleyen kelime ise “Alp”lik ve “Alperenlik” olarak Türk diline yerleşmiştir. Alp, yiğit bahadır, kahraman ve pehlivan anlamına gelmektedir. Alp, “yiğit”, “Alpagut, Uygurca”, “Alpaut, Kazakca”, “Olput, Çuvaşca” gibi kelimelere karşılık gelmektedir. Alp genel olarak yiğit korkusuz savaşçı Türk bahadırıdır. Kaşgarlı Mahmûd’a göre Alp yiğit anlamına gelir ancak “Alp”i hükümdarın unvanı önüne gelen sıfat olarak vermiştir. Kaşgarlı Mahmûd Türklerin efsanevi hükümdarı Alper Tonga’nın ölümü üzerine yakılan tarihi belli olmayan bir ağıt dörtlüğünü eserinde vermektedir. “Alp Er Tonga öldümü ıssız ajun kaldı mu, Ödlek öçin aldı mu Emdi yürek yırtılır” Türk destanlarındaki Alp şahsiyetlerinin Alplik karakterini kişisel ve sosyal bir çıkar için ya da kendilerini savunmak amacı ile değil sadece kendini ispat etmek isteyen bir kuvvet, şan ve şeref duygusu ile taşıdıklarını görüyoruz. Oğuz destanında Oğuz ilk gençlik sınavında at sürülerini ve halkı yiyen korkunç gergedanın başını k ı l ı cı ile kesip öldürerek yiğit ve Alp olduğunu göstermiştir. (Oğuz Destanı, 1970:2) İskitlerde Alp ruhunun tezahürünü bize kadar gelen belgelerde görmekteyiz. Herodotos’a göre “İskit valisi bölgesinde bir kadeh içinde Şarap(kımız olabilir) ve suyu karıştırır bir düşman yenmiş olan her İskit kahramanı gelip bu kadehten içer. Böyle bir başarı sahibi olmayanlar bu onur şarabından içemezler, hor görülür ve kenarda kalırlardı bu hal en ağır hareketti. Buna karşılık çok sayıda düşman öldürmüş olanlar, iki kupayla gelirler ve üst üste içerlerdi” bu merasimim Alplik müessesinin ilk köklerinden olma ihtimali çok yüksektir. Hun tarihinde ise Çi-çi Şan-yü’nün beyleri Alp olmayı şöyle açıklıyorlardı. “Hunlar ata binmekte usta; savaşta dünyada dengi olmayan bir halktır. Hunlar kahramanlığı kutsal bilir, boyun eğmeyi ise utanç sayarlar; savaşta ölmek kahramanlığın nişanıdır.” B.Tarhan Hepsi : http://bit.ly/1HVwBNk Alplar ve Elfler :http://www.karam.org.tr/Makale…/1121731567_002%20karatay.pdf Resim : Alp Dağları (2013 Tegelsberg) Alıntı adresi: Prof.Dr.kazım MİRŞAN https://www.facebook.com/106688482950/photos/a.389988797950.168537.106688482950/10152508044627951/?type=1&theater |
2276 kez okundu
YorumlarHenüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yapmak için tıklayın |