Anti-Kemalist Paradigma

Türkiye'de Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk cumhurbaşkanı ve kurucusu Mustafa Kemal Atatürk, kalkınma modeli olarak görülmüştür. Batıya dönük, demokratik, Müslüman ama resmi olarak laik bir Türkiye önerdi. Onun ilkeleri, Batı ile ekonomik, askeri veya siyasi olsun, güçlü ilişkiler kurmaya çalışan eski siyasi ve sosyal seçkinler tarafından yakından takip edildi. Bununla birlikte, Türk siyasetinin elitist nitelikteki tutumdan kitlesel bir yapıya dönüşmesinin bir sonucu olarak siyasi elitin değişmesi, Arap yanlısı, İslamcı bir dış politikaya doğru paradigmada bir değişikliği beraberinde getirmiştir. Toplumun Kemalist kesimleri bu değişimle ilgili endişelerini dile getirdiler.

Hűrriyet ve Milliyet gazetelerinin köşe yazarlarından Semih İdiz, diğer birçok liberal eleştirmen gibi, AB ile yakın bir ilişkinin önemini vurguladı ve hükümetin yeni dış politikasının Ankara'nın AB'ye olan ilgisini kaybettiğinin bir işareti olmasından endişe ediyor. Diğer yorumcular ise Türkiye'nin Araplarla yakın zamanda yakınlaşması ve bunun hem iç hem de dış arenada olası olumsuz etkileri konusunda uyarıda bulundular:

Türkiye'nin angajmanı, nüfuz seyrinin ters yönde, yani Arap ülkelerinden Türkiye'ye doğru ilerlemesi durumunda da gerçek riskler taşıyor. Bu, Ortadoğu'ya dair her şeyi silah mesafesinde ve kontrol altında tutmaya yönelik geleneksel Kemalist arzunun arkasındaki mantıktı. Türk yetkililer Orta Doğu'yu Türkiye'nin içinden çıkması gereken bir kültür bataklığı olarak gördüler, Türkiye'nin gelişebileceği bir ortak kültür alanı olarak değil. Davutoğlu'nun kabul etmesi gerektiği gibi, Arap dünyasının sorunları ve sefaletinin kaynakları, Arap-İsrail çatışmasından daha büyük ve daha derindir. Arap ülkeleri siyasi olarak işlevsiz ve çoğu ekonomik olarak can çekişiyor. Türklere petrol, doğalgaz ve Türk tüketim malları pazarları dışında sunabilecekleri çok az şey var. Daha önceki dönemlerde, Nasır ve Saddam Hüseyin gibi diğerleri, İsrail'e karşı Arap sempatizanlarına başvurarak bölgedeki etkilerini genişletmeye çalıştılar, ancak çabaları kendi toplumlarını mahvetmekten ve Arapları bir bütün olarak daha da kötü durumda bırakmaktan başka bir şey yapmadı. Bugün Ahmedinejad, Hizbullah'a verdiği destek ve İsrail'e yönelik rutin suçlamalarıyla benzer bir şey yapmaya çalışıyor. Yine de, Ahmedinejad'ın devlet zanaatı versiyonunun kendisi ve yakınları dışında kimseye hizmet edip etmediği sorusuna cevap vermek için İran'ın son seçimlerine bakmak yeterlidir.48

Kaynak: https://researchbriefings.files.parliament.uk/documents/SN05348/SN05348.pdf

s.12-13

Türkiye'nin yeni uluslararası ilişkileri onu nereye götürüyor?

Standart Not: SN / IA / 5348

Son güncelleme: 5 Şubat 2010

Yazar: Arda Baykal

Bölüm Uluslararası İlişkiler ve Savunma Bölümü

Yorumlar