Türkiye ve Türkiye Dışında Açılan Camiler - Maliyetler Yurt içi ve yurt dışında yapılan camilere ait sayılar "Türkiye Diyanet Vakfı sayfası", "CAMİLER" başlığı altıda şu şekilde anlatılmakta: CAMİLER
Ülkemizde yaşanan hızlı nüfus artışı ve şehirlere göçün had safhaya çıkardığı cami ihtiyacını karşılamak için çalışan vakfımız, yapımına 1967 yılında başlanan Ankara Kocatepe Camisini tamamlayarak halkımızın hizmetine sunmasının ardından bugüne kadar ülkemizde 3 bin 817 cami, 465 mescit, 2 bin 866 Kur’an kursu, 8 eğitim merkezi, 25 ülkede ise 100’ün üzerinde cami ve eğitim binası yapmıştır. (1) Türkiye yurt dışında nerelerde cami inşa etti, bu camilerin maliyeti ne?
Türkiye'nin Bişkek Büyükelçisi Cengiz Kamil Fırat'ın, Kırgızistan'da davet edildiği bir iftara Gülen yapılanmasına mensup olduğu söylenen bir kişinin de gelmesi üzerine, "Biz burada 35 milyon dolara cami yaptıralım, siz bizi teröristlerle aynı masaya oturtun" sözlerini sarf etmesi gündem oldu. Bu haftanın başında Yeni Şafak gazetesinin yayımladığı ve Fırat'ın tepkisinin yer aldığı videoda Büyükelçi'nin, "Teröristlerle aynı masaya oturmam" diyerek, "Biz burada 35 milyon dolara cami yaptıralım, siz bizi teröristlerle aynı masaya oturtacaksınız. Siz buraya FETÖ terör örgütünün başını nasıl çağırırsınız? Ramazan bu, Ramazan'da bu yapılır mı?" ifadelerini kullandığı duyuluyor. Özellikle Büyükelçi Fırat'ın Kırgızistan Bişkek Camii'nin yapım maliyetini 35 milyon dolar olarak açıklaması, Diyanet İşleri Başkanlığı ve Türkiye Diyanet Vakfı'nın cami yatırımlarını gündeme getirdi. Bişkek Camii, yurt dışında yaptırılan tek cami değil. Rusya'dan Kuzey Kıbrıs'a, İngiltere'den Filipinler'e Diyanet İşleri Başkanlığı ve gelirini bağışların oluşturduğu Diyanet Vakfı'nın yaptırdığı veya yapım aşamasında olan çok sayıda cami var. En son olarak Reuters haber ajansı da İngiltere'nin Cambridge kentinde Avrupa'nın ilk çevre dostu camisi olarak hizmete giren Cambridge Merkez Camisi'nin 30 milyon dolara yapıldığını haberleştirdi. Avrasya analisti Eşref Yalınkılıçlı, yurt dışında camilerin yanı sıra kültür ve eğitim alanında da yapılan yatırımları, "2009'dan sonra Türklerin sadece askeri gücüyle NATO'nun en büyük ikinci ülkesi olarak anılmaktan ziyade, ekonomik rahatlığın da verdiği özgüvenle yumuşak gücü devreye sokma girişimiydi bunlar" diyerek açıklıyor. Türkiye Diyanet Vakfı'nın faaliyet raporları ve kamuoyu açıklamalarında yer aldığı kadarıyla, yurt dışında son dönemde inşa edilen ya da yapım aşamasında olan cami projelerinin maliyeti toplam yarım milyar dolara kadar ulaşıyor. Bu camilerin nerelerde inşa edildiğini, yapım maliyetlerinin ne kadar olduğunu ve hangi şirketin bu projeleri üstlendiğini kamuya açık belgelerden ve kurumların raporlarından derledik. Orta Asya'nın en büyük camisiDiyanet İşleri Başkanlığı ve Türkiye Diyanet Vakfı tarafından Kırgızistan'ın başkenti Bişkek'te yaptırılan, Bişkek Cumhuriyet Merkez İmam Serahsi Camii, Eylül 2018'de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın katılımıyla açıldı. Bu caminin Orta Asya'nın en büyük camisi olduğu belirtiliyor. 2012 yılında yapımına başlanan ve 20 bin kişiyi barındırabilen bir ibadet alanına sahip caminin yapım maliyeti, 35 milyon doları buldu. Erdoğan, caminin açılışı sırasında yaptığı konuşmada, "Camimiz ve külliyesi, Anadolu ve Orta Asya arasında geçmişte varolan din, dil, tarih, kültür ve muhabbetin inşallah yeniden yeşermesine vesile olacaktır. Büyük emeklerle altı yılda ortaya çıkan bu eser Türk halkından Kırgız halkına bir hediye olarak asırlarca Orta Asya'nın kalbinde baki kalacaktır" açıklamasında bulundu. 'Balkanlar'da cami, Orta Asya'da okul mefhumu önemli'BBC Türkçe'nin konuyla ilgili sorularını yanıtlayan Avrasya analisti Eşref Yalınkılıçlı, Türkiye'nin 'yumuşak güç' açılımı kapsamında sadece cami yapımıyla yetinmediğini, özellikle Balkanlar'da Osmanlı dönemine ait hanları, hamamları, kervansarayları yenilediğini de vurguluyor. "Türkiye, içeride inşa etmek istediği kimlik unsurunu dışarıda da yaymak istiyor" diyen Yalınkılıçlı, hükümetin 'İslam dünyasının liderliğine oynama düsturuyla' da hareket ettiğini aktarıyor. Yalınkılıçlı, Balkanlar'da daha çok "Davutoğlu'nun dışişleri bakanı ve başbakan olduğu dönemde atfedilen 'yeni Osmanlıcı vizyon' ile hareket edildiğini" belirtirken, Orta Asya'da 1990'larda ortaya çıkan 'yeni Türkçü motivasyonunun' daha etkili olduğunu vurguluyor. Ancak Yalınkılıçlı'ya göre, "Fethullahçı Terör Örgütü - FETÖ'nün Kırgızistan'da kurduğu okullar üzerinden halen güçlü olması'' dolayısıyla, Türkiye Kırgızistan ve Kazakistan'da bu konuda sıkıntı yaşıyor: Toplam 103 cami yapıldıDiyanet İşleri Başkanlığı'nın girişimiyle 1975 yılında kurulan Türkiye Diyanet Vakfı (TDV), bugüne kadar farklı büyüklük ve kapasitelerde yurt dışında 103 cami yaptırdı. "Diyanet İşleri Başkanlığı'nın faaliyetlerine destek olmak, din hizmetlerinin daha geniş kitlelere ulaştırılması ve dini hizmetlerde görev alacak neslin yetiştirilmesi" amacıyla kurulduğu belirtilen TDV'nin internet sitesinde yer alan bilgilere göre, son dönemde yurt dışında 22 cami açıldı, Suriye'de 270 caminin onarımı sağlandı. Türkiye'de bin şubesi olan ve dünyanın 145 ülkesinde faaliyet gösteren bir sivil toplum kuruluşu olan TDV, Türkiye'de ve yurt dışında yaptırdığı camilerin yanı sıra eğitim alanında, insani krizlerin yaşandığı bölgelerde ve su kuyularının yapımı gibi alanlarda da projeler yürütüyor. 2017 yılında TDV'nin daha çok bağışlardan oluşan toplam geliri 914 milyon TL iken giderleri 798 milyon TL oldu. Diyanet'in 2019 bütçesi 10 milyar TLBütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü'nün verilerine göre Diyanet İşleri Başkanlığı'nın 2017 yılı bütçesi, 7,2 milyar TL olarak gerçekleşti. Diyanet İşleri Başkanlığı'na 2019 yılı için ise 10,4 milyar TL büyüklüğünde bir bütçe ayrıldı. Diyanet İşleri Başkanlığı'nın 2016 yılında yayımladığı "2017-2021 Strateji Planı"nda "yurt dışında cami ve görevli sayısını artırmak" tanımlanmış bir strateji olarak bulunuyor. Aynı raporda bu yıllarda, "İslam'a özgü dinî bilgi üretimi ve din eğitimi konusunda referans kurum olarak uluslararası camiada Başkanlığın tanınırlığını ve etkisini artırmak" için 10,6 milyon TL; "din hizmetlerini ve din eğitimini yurt içinde ve yurt dışında toplumun tüm kesimlerine ulaştırmak ve etkinliğini artırmak" için 4,4 milyon TL; "yurt dışında sunulan din hizmetlerini ve din eğitimlerini yaygınlaştırmak ve verimliliğini artırmak" için 550 bin TL; "İslam'ın barış, adalet ve özgürlük mesajının insanlığa ulaştırılmasında etkin rol almak" için 1,7 milyon TL civarında bir maliyetin çıkarılması hesap ediliyor. Yapım maliyeti en yüksek cami Rusya'daTürkiye Diyanet Vakfı'nın "Camiler Hamilik Dosyası" adındaki raporunda, vakfın cami inşaatı alanında Diyanet İşleri Başkanlığı ile işbirliği yaptığı vurgulanıyor. Raporda Türk Cumhuriyetleri ile başlanan yurt dışı cami faaliyetlerinin, Kırım, Kafkasya, Balkanlar, Afrika, Asya Pasifik ve Güney Amerika ile sürdüğü, bugün ise "ezan sesine hasret Müslümanlar için ABD, İngiltere, Rusya, Haiti, Belarus gibi ülkelerde sevgi mekânları camiler inşa edildiği" ifade ediliyor. "Türkiye'de ve yurt dışında cami inşasının bayraktarı" olduğunu belirten TDV, bu durumu şu şekilde açıklıyor: "İslam medeniyetinde önemli bir yere sahip olan vakıf kültürü, camilerin inşası ve yaşatılmasında bugüne kadar öncü olmuş, bu durum özellikle Selçuklu ve Osmanlı Devleti döneminde zirve noktaya ulaşmıştır. Günümüzde vakıf geleneğinin sağlam bir halkasını teşkil eden Türkiye Diyanet Vakfı da kurulduğu günden bu yana yurt içinde ve yurt dışında yaptırdığı cami ve eğitim binalarıyla bu kutlu geleneği sürdürmüştür." Vakfın bu raporunda ve diğer kamuoyuna açık belgelerinde yer alan cami yapım maliyetleri aşağıdaki tabloda görüldüğü gibi derlendiğinde, yapım maliyeti en yüksek caminin 170 milyon dolar ile Rusya'da inşa edildiği görülüyor. Bu camilerin toplam maliyeti ise 493 milyon dolara ulaşıyor. İnşaat faaliyetlerini KOMAŞ adlı şirket yürütüyorCami inşaat faaliyetlerini ise Türkiye Diyanet Vakfı kuruluşu olan ve sermayesinin yüzde 99,45'ini Türkiye Diyanet Vakfı'nın oluşturduğu KOMAŞ adlı şirket üstlenmiş vaziyette. 1990 yılında kurulan "Kocatepe Modern Mağazacılık İşletmeleri Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi" KOMAŞ, 2001 yılında vakfın iştiraki olan dört şirketin çatı şirketi haline geldi: "Kocatepe Camii inşaatının Türkiye Diyanet Vakfına devredilmesini müteakip, ticari faaliyet konusu işlerinin doğrudan Vakıf eliyle yürütülmesinin zorluk ve sakıncaları anlaşılmıştır. "Bu problemlerin aşılabilmesi gayesiyle Türkiye Diyanet Vakfı'nın ticari faaliyetlerinin, hem doğrudan kendi sevk ve idaresinde yaptırılabileceği, hem de bu işler neticesinde elde edilecek kârın doğrudan kendisine döneceği şirketler vasıtasıyla yürütülmesi yönünde bir tasarrufta bulunularak, 25.05.1983 tarihinden itibaren Vakıf iştiraki şirketler kurulmaya başlanmıştır." KOMAŞ'ın temel faaliyet alanları ise inşaat, eğitim ve ticaret. Ödenmiş sermayesi 50 milyon TL olan şirketin 2019 yılı için denetçi kurumu, Ankara merkezli Meridyen Kurumsal Çözüm ve Bağımsız Denetim A.Ş olarak geçiyor. Şirketin yönetim kurulu başkanı ise İlyas Serenli. 2017 yılında Sakarya Müftülüğü'nden emekli olan Serenli, Türkiye Diyanet Vakfı Mütevelli Heyeti İkinci Başkanı olarak görev yapıyor. (3) 40 milyon avroya yurtdışında camiBir milyar TL’yi aşan yıllık gelirine karşın Sayıştay’ın denetim kapsamına alınmayan Diyanet Vakfı, 2020 yılında yurtiçinde 473 milyon TL’lik inşaat harcaması yaptı. Vakıf yurtdışındaki camiler için ise 39,6 milyon avro harcadı.Mustafa BİLDİRCİN - 19.06.2021 İKİ CAMİYE HARCANDI Vakfın 2020 yılı faaliyetlerini içeren rapora göre, Makedonya’da yapımına devam edilen Üsküp caminin toplam maliyeti 15 milyon 468 avro olarak hesaplandı. Caminin 4 bin 100 metrekare alan üzerine inşa edildiği ve kapasitesinin 2 bin kişi olduğu bildirildi. Arnavutluk’un Tiran kentinde, Meclis binasının hemen yanına inşa edilen Tiran Namazgah Camii’nin maliyeti de çok yüksek tutarlara ulaştı. Temeli 13 Mayıs 2015’te atılan caminin 2021 yılı sonuna kadar tamamlanacağı belirtilirken yaklaşık maliyeti 24 milyon 230 bin avro olarak açıklandı. Makedonya ve Arnavutluk’ta inşa ettirdiği camiler için 40 milyon avroya yakın parayı gözden çıkaran vakıf, Kırgizistan’da inşası süren caminin yaklaşık maliyetini ise 1 milyon 295 bin dolar olarak duyurdu. Yurtdışındaki camiler için on milyonlarca avro para harcayan vakfın Türkiye’deki yıllık inşaat harcaması da 493 milyon 700 bin TL’ye dayandı. Toplam inşaat harcamasının 473 milyon TL’sinin yeni inşaat işlerini, 20,4 milyon TL’sinin ise tadilat işlerini kapsadığı belirtildi. SURİYE’DE ONARIM Suriye’de yaşanan iç savaş nedeniyle zarar gören toplam 467 cami ve hizmet binasının tadilat işleri de TDV bütçesinden karşılandı. 2020 yılı içerisinde gerçekleştirilen tadilat işlerinin toplam maliyeti kayıtlara, 24,4 milyon TL olarak geçti. DİYANET- SEN’E SUÇ DUYURUSU Diyanet-Sen’in çocuk dergisindeki skandal görselleri yargıya taşıyan CHP Ankara Milletvekili Yıldırım Kaya, "Diyanet-Sen’in görev ve sorumluluk alanına girmeyen, çocukların psikolojisini bozan görselleri içeren bir dergiyi çıkarması hukuken de suçtur" dedi. Kaya, dergiyi hem Meclis gündemine taşıdı hem de Diyanet-Sen yöneticileri hakkında suç duyurusunda bulundu. (4)
Diyanet'in yurt dışında yaptırdığı 6 caminin maliyeti belli olduDiyanet İşleri Başkanlığı ve Türkiye Diyanet Vakfı'nın (TDV), yurtdışındaki cami inşaatları için harcadığı para 500 milyon TL'yi aştı. KKTC, Arnavutluk, Cibuti ve Kırgızistan’daki cami inşaatları için 353,5 milyon TL harcanırken Rusya’da yapımı devam eden Karaçay Çerkesya için 26 milyon Euro harcama öngörülüyor. New York’ta 291 milyon dolar maliyetle yaptırılan Türkevi'nin yanısıra Diyanet İşleri Başkanlığı’nın da Washington’da bir merkezi bulunuyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın açılışını yaptığı 291 milyon dolar maliyetli Türkevi’ne yönelik tartışmalar devam ederken Diyanet İşleri Başkanlığı’nın ABD'deki yatırımları da dikkati çekti. Birgün'den Mustafa Bildircin'in haberine göre, Diyanet İşleri Başkanlığı ve Türkiye Diyanet Vakfı (TDV) işbirliğiyle yapılan Amerika Diyanet Merkezi’nin temeli Mayıs 2013’te atıldı. Amerika Birleşik Devletleri’nin en büyük camisi olan ve “ABD’deki çift minareli tek cami” olma özelliğini taşıyan merkezin açılışını 2 Nisan 2016 tarihinde Cumhurbaşkanı Erdoğan yaptı. Diyanet’in, “Cami eksenli bir kompleks” olarak tanıttığı merkezin toplam maliyeti 100 milyon dolar oldu. Cemiyet binası, konuk evi, hamam, konferans salonunun yanı sıra merkezde çok sayıda Türk evi de bulunuyor. Türk mutfağından örnekler sunan bir restoranı da içeren merkezdeki 879 metrekarelik camide aynı anda 3 bin kişi ibadet edebiliyor. 6 cami için yarım milyar liraDiyanet’e bağlı TDV’nin yurtdışındaki cami inşaatları için harcadığı para milyarlarca liraya ulaştı. TDV, Arnavutluk, Makedonya, Bosna Hersek, Kırgızistan, Kosova ve Rusya’da yapacağı toplam altı cami için yarım milyar liradan fazla parayı gözden çıkarıyor. KKTC, Arnavutluk, Cibuti ve Kırgızistan’daki cami inşaatları için 353,5 milyon TL harcanırken Rusya’da yapımı devam eden Karaçay Çerkesya için 26 milyon avro harcama öngörülüyor. (5) *** İBB, Çamlıca Tepesi’ne yapılan cami için 290 milyon dolardan fazla harcamış!
|
1292 kez okundu
YorumlarHenüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yapmak için tıklayın |